Yumurtalık Rezervi Değerlendirme ve Belirleme

Yardımcı üreme tekniklerinin geniş olarak kullanılmaya başlanması ile birlikte pek çok kısırlık nedeni saptanabildi. Bunlardan biri de “erken yumurtalık yetmezliği” olarak adlandırılan ve daha önce tanınmayan bir kısırlık sebebi.

Yumurtalık yaşı veya bilimsel tabiriyle yumurtalık rezervi denilen durum kısırlık tanı ve araştırmalarında gitgide daha önemli bir rol oynuyor. Yapılan bu araştırmalar kadınların %10’unun 45 yaşından önce menopoza girdiğini ortaya koyuyor. Bu da kadınların % 10’unun yumurtalıklarının erken yaşlandığını gösteriyor.

Günümüzde yapılan çalışmalara göre yumurtalık rezervi, biyolojik yaştan daha fazla önem taşıyor. Yumurtalık rezervini tespiti için yapılabilecek en basit ve ucuz test, adetin ilk 5 günü yapılan FSH hormonu tayini.

Yakın zamanda yapılan bazı çalışmalar FSH hormonu tayininin değeri konusunda bazı eksiklikleri gösteriyor. Buna rağmen bu test, günümüzde en sık kullanılan ucuz ve basit bir yöntemdir.

Fakat testin normal çıkması tedavi aşamasında iyi bir yumurtalık cevabı alınacağını garantilemiyor. Genç kadınlarda FSH testinin değeri tartışmalıdır. Testin anormal çıktığı durumlarda ultrason ile yumurtalıklardaki yumurta sayısının görülmesi, tedavi esnasındaki cevap konusunda iyi bir göstergedir.

Bir kadının her türlü testi normal olmasına rağmen, yumurtalık uyarıcı ilaçlara cevap alınamadığı veya zayıf cevap alındığı durumlarda, bu tedaviyi takip eden 10 yılda menopoza girme riskinin, normal cevap veren kadınlara göre 23 kat daha fazla olduğu görülüyor. Bu çalışma yumurtalıkların uyarıcı ilaçlara verdiği yanıtın yumurtalık rezervi konusunda doğru bilgiler verdiğini gösteriyor.

Tedavi stratejisi nasıl olmalı?

Erken yumurtalık yetmezliği riski olan kadınların çocuk isteği dahi olmadan, tespit edilip bir an önce hamile kalmalarının tavsiye edilmesi ideal çözüm yolu. Eğer hamilelik mümkün değilse günümüzde doğurganlığı koruma için kullanılan, gelişmiş yöntemlerden yumurta dondurma (oosit) veya embryo dondurma işlemlerine de başvurmak mümkün.

Ancak erken yumurtalık yetmezliğini tespit etmek için günümüzde her kadına uygulanabilecek ucuz ve basit bir yöntem yok. Genetik alanındaki gelişmeler yakın bir gelecekte, yumurtalıkları erken yaşlanma riski taşıyan kadınların daha güvenli olarak tespit edilmelerini sağlayacak.

Bu gelişmeleri beklerken yakın akrabalarında erken menopoza girmiş kişiler bulunan veya yumurtalıklarına herhangi bir nedenle operasyon, ışın tedavisi, kemoterapi uygulanan ya da endometriozis tedavisi görmüş kadınlara mümkün olan en kısa zamanda çocuk sahibi olmaları, bu mümkün değilse yumurtalarını dondurmaları ya da embryo dondurma yöntemine başvurmaları tavsiye ediliyor.