Vajinit: Vajinal Enfeksiyon ve Vajinal Akıntı

Normal Vajinal Flora Nasıldır?

Üreme çağındaki kadınların normal vajinal florasında pek çok aerobik ve anaerobik bakteri bulunur. Vajinada bulunan bakteri kolonisinin fonksiyonu ve nedeni bilinmemektedir ama bu bakteri türleri için üst üreme yollarına açılan bir yol olduğu bilinmektedir. Bu organizmalar canlılıklarını sürdürebildikleri ve vajinanın enfeksiyon engelleyici yeteneğinin olmadığı yerlere yerleşirler.

Vajina birçok toksik maddeden korunmak için lökosit proteaz inhibitörünü salgılar. Bu protein, dokuları toksik, inflamatuar maddelere ve enfeksiyonlara karşı korur.

Tipik olarak vajina pH’ı 4 ile 4,5 arasındadır. Sağlıklı vajina mukozasında bulunan glikojenin, vajina ekosisteminde bulunan birçok bakteri türü için besin kaynağı olduğu düşünülmektedir. Menopozdan sonra vajina epitel hücrelerinde bulunan glikojen içeriği azalmakta ve bu da vajina pH’ının değişmesine neden olmaktadır. (6-7,5 pH)

Vajinanın normal dengesi neden bozulur? Vajinit neden olur?

Az miktarda berrak veya bulanık beyaz sıvı akışı kadının vajinasında normal bir durumdur. Bu sıvı vajina dokusunu ıslak ve sağlıklı tutar. Normal durumlarda vajinada bakteriler ve mantarlar gibi çeşitli organizmalar denge içinde bulunur ve normal işlev görür. Ancak antibiyotik kullanımı, menstrüal siklus (adet döngüsü), hormonal dengedeki değişiklikler, gebelik, vajinal duşlar, menopoz, histerektomi gibi bazı faktörler vajinanın normal dengesini bozabilir. Vajina ekolojisindeki herhangi bir ögenin değişmesi çeşitli türlerin görülme sıklığını değiştirebilir. Gardnerella vajinalis, ureaplasma urealitikum gibi anaerobik türlerin, mantarların ve diğer türlerin vajinal florada aşırı artışı vajinite (vajinal enfeksiyon) neden olur.

Vajinit terimi vulvada yanma, duyarlılık ya da kaşıntıyla birlikte anormal vajinal akıntı yakınması olan kadınlardaki tanıyı ifade eder. Hastalar için jinekolog başvurularında en sık görülen nedenlerden biridir.

En sık görülen vajinit türleri nelerdir?

1. Bakteriyel Vajinosis (Gardnerella vajiniti veya non-spesifik vajinit)

Enfeksiyon “Gardnerella vaginalis” denen mikrobun vajina içerisinde aşırı çoğalması ile oluşur. Belirtilerin başında bol miktarda irrite etmeyen beyaz-gri bazen hafif sarımsı vajinal akıntı ve akıntının kötü kokması gelir. Koku özellikle cinsel ilişki esnasında ve adet günlerinde çoğalır.

Bakteriyel vajinosis oluşma riskini artıran faktörlerden bazıları şunlardır:

-Vajinanın antiseptik ile yıkanması

-Oral seks

-Sigara

-Adet döneminde ilişki

-Rahim içi araç (spiral)

-Erken yaşta cinsel ilişki

-Çok sayıda cinsel partner

-Partnerin diğer kadınlar ile cinsel aktivitesi

2. Mantar Enfeksiyonları

En önemli belirtileri belirgin kaşıntı ve tahriş edici bir vajinal akıntıdır. Vajinadaki mantar enfeksiyonuyla birlikte genellikle dış genital organlarda da enfeksiyon görülür. Hastalık bazı durumlarda üretra denilen idrar kanalını da etkileyerek idrar yaparken ağrıya neden olabilir. Sıkça görülen diğer belirtiler arasında cinsel ilişkide yanma, ağrı ve şişlik de yer alır.

Mantar enfeksiyonunda görülen vajinal akıntı beyaz süt kesiği biçimindedir ve vajina duvarına yapışır.

Hastalık genellikle Candida adı verilen mikroskobik mantarın vajina içerisinde aşırı çoğalması sonucunda gelişir. Candida enfeksiyonları en çok antibiyotik kullanımı sonrasında, gebelikte ve şeker hastalarında görülür. Havuza veya denize girilmesi ile görülen mantar enfeksiyonunun nedeni sanılanın aksine sudan mantar kapılması değil vajina pH’sının değişmesidir. Bunların dışında vücut direncinin düştüğü durumlarda, kanser tedavisi esnasında ve AIDS hastalarında da meydana gelir. Mantar enfeksiyonları cinsel yolla bulaşabilir.

3. Trikomonas enfeksiyonları (trikomoniazis)

Bu enfeksiyon viral olmayan, cinsel ilşkiyle bulaşan en yaygın hastalıktır. Diğer cinsel ilişkiyle bulaşan hastalıklardan farklı olarak bazı çalışmalarda sıklığının yaşla arttığı gösterilmiştir. Trikomonas erkeklerin çoğunda belirti vermediğinden kadınlarda daha sık tanı koyulur. Ancak vajinal trikomonaslı kadınların partnerlerinin yaklaşık %70’inin üriner sisteminde trikomanas bulunur.

Bu parazit genellikle yüksek riskli cinsel ilişki davranışının bir belirtisidir. Doğumda bebeğe bulaşabilir ve bir yıl süreyle devam edebilir.

Yakınmalarda vajinal akıntı tipik olarak kirli, ince ve sarı veya yeşil olarak tanımlanır. Vulvada kaşıntı, ödem, cilt soyulması ve ağrı da olabilir. Vajina ve servikste epitel altı kanama ya da ‘çilek lekeleri’ görülebilir.

Trikomonas enfeksiyonu olan kadınlar, cinsel ilişki ile bulaşan diğer enfeksiyonlar için de test edilmelidir.

4. Atrofik Vajinit

Atrofik vajinit, vajinal akıntı ve vajinal tahrişe neden olmasına rağmen enfeksiyon sonucunda oluşmaz. En çok emzirme esnasında ve menopozdan sonra kadının hormon düzeylerinin düştüğü durumlarda, vajinada kurulukla meydana gelebilir. Belirtiler kuruluk ve yanmadır.

Vajinit tanısı nasıl konur?

Vajinitin en önemli belirtisi akıntıdır. Bu belirtiye etkene göre kaşıntı veya koku eşlik edebilir. Vajinal akıntı mantar enfeksiyonlarında tipik olarak süt kesiği şeklindedir. Gardnerella ve trikomanas durumlarında vajinal akıntı kokmuş balık veya yanık kablo gibi kokar. Belirtiler tanı için belirgin olmadığı durumlarda vajinal kültür ve antibiyogram yapılarak tanıya gidilir.

Vajinit tedavisi nasıl uygulanır?

Vajinit tedavisi hastalığa yol açan faktöre göre uygulanır. Tedavi ağızdan alınan antibiyotik veya antifungal ilaç ve/veya vajinaya uygulanan bir krem, tablet veya jel şeklinde olabilir. Bazı vakalarda eşin de tedavi olması gerekir.

Tedavinin tamamlanabilmesi için belirtiler kaybolsa bile ilaçların alınmasına devam edilmelidir. İlaçlar konusunda mutlaka doktorun talimatına uyulmalıdır. Çünkü belirtinin kaybolması enfeksiyonun tedavi edildiği anlamına gelmez. Ayrıca belirtilerin yeniden başlamasına ve bu kez başka tedavilerin uygulanmasına neden olabilir. Tedavi sırasında cinsel ilişkiye girilmesi önerilmez.

Vajinitten korunma yöntemleri nelerdir?

-Genital bölgenin kuru tutulmasına dikkat etmek,

-Pamuklu iç çamaşırı giymek ve dar giysileri uzun süre giymekten kaçınmak,

-Tuvalet temizliğinde bağırsakta bulunan bakteri ve mantarların vajinaya geçmemesi için önden arkaya doğru temizlik yapmak

-Vajina temizliğinde kokulu, parfümlü tuvalet kağıdından, kokulu ve renkli sabundan, deodoranttan, vajinal duştan, kuvvetli antiseptiklerden uzak durmak ve yumuşak bir sabun tercih etmek,

-Vajinanın içini yıkamaktan kaçınmak,

-Günlük ped kullanmaktan kaçınmak. Bunun yerine ucuz, kullan-at pamuklu iç çamaşırları kullanabilirsiniz,

-Duş yapmayı köpüklü banyoya tercih etmek,

-Parfümlü ped, tampon kullanmamak,

-Günlük olarak yoğurt tüketmek,

-Cinsel ilişki sırasında korunmak,

-Spermisid krem kullanmamak,

-Birden fazla cinsel partnere sahip olmamak.

Sözlük

pH: Bir maddenin asit veya alkali değerini anlamak için kullanılan ölçü. 0 aşırı asit, 7 nötr, 14 aşırı alkali demektir.

Akıntı: Vajinada her zaman bir ıslaklık olması normaldir. Bu akıntı adet döngüsünün gününe göre beyaz akışkan, berrak veya koyu kıvamlı olabilir. Bazen hafif miktarda iç çamaşırına bulaşabilir. Kokusuzdur. Bunun dışındaki durumlar anormal kabul edilir

Histerektomi: Kadının rahminin alınması.

Östrojen: Rahimin iç duvarının ve vajina dokularının kalınlaşmasını sağlayan, yumurtalıklardan salgılanan kadınlık hormonu.

Spermisid krem: Spermleri öldüren maddeler içeren ve doğum kontrol yöntemi olarak kullanılan kremler.

Vulva: Kadın genital organlarının dış kısmı.

Serviks: Rahim ağzı, rahim boynu.

Anti-fungal: Mantar ilacı.

Antibiyogram: Hangi antibiyotiğin etkili olduğunu gösteren test.