Luteal Faz Defekti Kısırlık Nedeni
Her kadında yumurtlamadan önce, yani adetin ilk döneminde rahim içi zarı kalınlaşır. Yumurtlama gerçekleştikten sonra kalınlaşma durup olgunlaşma süreci başlar. Bu ikinci döneme luteal faz adı verilir. Kısırlığa da neden olan, rahim içi zarı gelişmesinin geri kaldığı durumlara ise luteal faz defekti (LFD) denir.
Normalde her adet döneminde beyin ve yumurtalıklardan salgılanan hormonların etkisi ile endometrium adı verilen rahim iç zarında da değişiklikler olur. Adet siklusunun ilk yarısında, yani yumurtlama başlamadan önce endometrium giderek kalınlaşırken, yumurtlama olduktan sonra artık daha fazla kalınlaşmaz ancak olgunlaşır. Bu ikinci döneme siklusun luteal fazı adı verilir.
Luteal faz defekti ya da luteal faz yetmezliği ise, siklus günü ile karşılaştırıldığında endometriumun 2 gün ya da daha fazla geride olması anlaşılır.
Normal kadınlarda değişik zamanlarda %30 oranında LFD saptanır. Eğer iki adet dönemi arka arkaya saptanırsa infertilite nedeni olabileceği kabul edilir. İnfertilite nedeniyle tedavi olan kadınların %3 - 4’ünde sorun luteal faz defektidir. Tekrarlayan düşüklerde bu oran biraz daha yüksek.
Luteal faz yumurtlamadan sonra yumurtalıklardan salgılanan progesteron hormonunun etkisi altındadır. Progesteron yetersizliğinin luteal faz defektine neden olabileceği düşünülüyor. Yüksek prolaktin düzeyleri de LFD’ne neden olabilir. Ayrıca yumurtlamanın uyarılması için klomifen alan kadınlar da risk altındadır.
**LFD tanısı nasıl konuyor?
**
Luteal faz defektinin bir hastalık olup olmadığı tartışmalı bir konu. Bazı hekimler durumun normalin bir varyasyonu olduğunu, her kadında zaman zaman görülebileceğini kabul eder.
LFD’de tanı kanda siklusun 21. gününde progesteron düzeylerinin tespiti ile konsa da altın standart endometrium biyopsisidir. Çünkü progesteron endometriumun yapısından çok yumurtlamanın olup olmadığı hakkında fikir verir. 21. günde progesteronun 6.5 ng/ml’den yüksek olması yumurtlama olduğunu düşündürür. Değerin tek bir sefer 6.5 ng/ml altında olması yumurtlama olmadığı anlamına gelmez. 21. gün progesteron düşük bulunursa 2 gün daha arka arkaya bakılır. 3 günün ortalaması 10 ve üstünde olursa yumurtlama olduğuna karar verilir. Biyopsideyse yapılan küçük bir kürtajla günleme (endometrial dating) yapılır. Burada endometriumun olması gerekenden 2 gün ya da daha fazla geride olması tanı için gerekli. 2 defa arka arkaya sikluslarda bu bulguya rastlanırsa tanı konmuş olur.
Tedavi şekilleri
LFD tedavisi tıbbidir. İlk tercih edilen ilaç yumurtlamanın uyarılmasında kullanılan ilaçlardır. Bu tedavinin tek önemli riski çoğul gebelik oranlarının yüksek olması. Yumurtlama çeşitli yöntemler ile saptandıktan sonra progesteron içeren ilaçlar kullanılır.