Hamilelik ve Alkol

Hamilelikte alkol alınabilir mi? Hangi miktarlarda alınabilir? Bebeğe ve anneye ne gibi zararları? Bu soruların cevabını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

Hamilelikte alkol ne zaman ve ne kadar alınabilir?

Hamile kadınların ‘ara sıra alkol alabilir miyim?’ sorusuyla sık sık karşılaşıyoruz. Bu soruya verilebilecek çok net bir cevap yok. Çünkü hiç kimse hangi sıklıkta ve ne miktarda alkolün gelişmekte olan bebeğe zarar verebileceğini tam olarak bilmiyor. Bu nedenle ben de dahil olmak üzere pek çok uzman, hamile kadınların mümkün olduğunca alkolden uzak durmalarını öneriyoruz.

Hamile kadınlar için alkol tüketiminin hangi miktarlara kadar güvenli olduğunu gerçekten bilmiyoruz. Üstelik çok büyük bir olasılıkla bu miktar her kadın için farklı olabilir. Çünkü her insanın alkolü metabolize ederek yıkma hızı birbirinden farklı. Güvenli bir doz aralığı saptamak mümkün olmadığı için kullanımı yasaklamak daha akılcı gibi görünmekte. Ancak burada kesin bir kriter söz konusu değil.

Alkol bebeği nasıl etkiler? 

Yapılan çalışmalar düzenli şekilde alkol alınması durumunda gelişmekte olan bebeğin bundan etkilendiğini gösterir. Peki bebek alkolden nasıl etkilenir, alkolün bebek üzerindeki olumsuz etkileri nasıl ortaya çıkar ?

Herhangi bir kişi alkol aldığında bu alkol süratle kana karışır. Alkolün emilimi henüz daha ağızdayken başlar. Kana karışan alkol plasentayı geçerek bebeğin kan dolaşımına da karışır. Alkol teratojen bir maddedir ve gelişmekte olan fetus üzerinde toksik etkileri vardır. Kan dolaşımına geçtiğinde bebeğin sağlıklı gelişimini bozabilir. Araştırmalar hamilelikleri sırasında düzenli olarak günde 1 ya da 2 kadeh alkol alan kadınlardan doğan bebeklerde öğrenme bozukluğu, konuşma güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi bozuklukların daha sık görüldüğünü ortaya koyar. Bunun yanı sıra alkol kullanımı düşük, erken doğum ve düşük doğum ağırlığına neden olabilir.

Alkolün bebek üzerindeki etkileri birden fazla mekanizmayla ortaya çıkar. Örneğin gelişmekte olan beyini etkileyerek sinir hücrelerinin gelişimi, fonksiyonunu ve yaşam sürelerini bozarken bu hücrelerin göçünü de etkiler. Ayrıca kemik ve kıkırdak hücrelerinde erken ölümlere neden olur. Bu ölümler gelişimin kiritik dönemlerinde yaşanırsa bebekte yüz anomalileri görülebilir.

Fetal Alkol Sendromu nedir? 

Amerikan Obstetrisyen ve Jinekologlar Cemiyeti günde iki kadehten daha fazla alkol kullanımını ‘ağır alkol kullanımı’ olarak tanımlar. Bu tür kadınların alkolden etkilenmiş bebek dünyaya getirme riskleri çok daha yüksektir. Bu etkilerin en şiddetlisi fetal alkol sendromudur (FAS). FAS durumunda bebekte yüz ve kalpte anomaliler bulunduğu gibi zeka ve gelişme geriliği de görülür. Ayrıca bu bireylerde davranış bozuklukları oldukça yaygındır. FAS’lı bebeklerin önemli bir kısmında hafıza bozukluğu bulunur. Bu bebeklerde motor bozukluklara da sıkça rastlanır. Özellikle el ve göz arasındaki koordinasyon bozulur. FAS’nun bir başka belirtiside bu hastalığa sahip bireylerin karar verme ve muhakeme yeteneklerindeki azalmadır.
 
Hamilelikte alkol kullanımı her zaman FAS’a neden olmaz. Bazı bebeklerde yüz defekti ve gelişim geriliği olmazken sadece sinir sistemini ilgilendiren belirtiler ortaya çıkar. Bu duruma Alkole bağlı nörogelişim bozukluğu adı verilir. Alkole bağlı doğum defekti ise iskelet sistemi ve diğer sistem anomalilerini tanımlar.

Sadece Amerika Birleşik Devletlerinde her yıl 12.000 bebek fetal alkol sendromu ile dünyaya gelir. Alkole bağlı nörogelişim bozukluğu ve doğum defektleri de göz önüne alındığında alkol nedeniyle zarar görmüş bebek sayısı tüm down sendromlu, kistik fibrozisli, spina bifidalı bebeklerden daha fazladır.

Beraberinde görülen iletişim ve motor bozukluklar nedeniyle FAS’lı bireyler ve aileleri hayatlarının her döneminde büyük güçlükler yaşarlar. FAS’ın görülme sıklığı yaklaşık her 1.000 canlı doğumda 0.5 ile 3 arasındadır. Alkol tüketiminin yaygın olduğu toplumlarda bu oranlar daha yüksek olabilir.

FAS, kalıtsal olmayan zeka geriliğinin tüm dünyada en sık rastlanılan ve en kolay önlenebilen sebebidir.

Ara sıra 1 kadeh de olsa şarap içemez miyim?

İdeal olan hamilelik süresince hiç alkol almamaktır. Ancak sosyal yaşam gereği zaman zaman alkol alma gerekliliği doğabilir. Yaş günü, evlilik yıldönümü ya da benzeri günlerde 1 kadeh şarap ya da bir küçük bira alınabilir. Ya da kutlamalarda 1 - 2 yudum şampanya içmek hoş görülebilir.

Eğer hamile olduğunuzun farkına varmadan alkol aldıysanız hemen telaşa kapılmayın. Bu kadar erken dönemde alınan az miktarda alkolün bebeğe zarar vermesi beklenmez. Bununla birlikte eğer hamile kalmaya karar verdiyseniz korunmayı bıraktığınız zaman alkole de hoşçakal demek için uygun bir zamandasınız demektir.